☜zruck zum index☚
☜zruck vo wost heakimst... | back to where you came from☚

☜ Earsta gsaung ☜ || ☜ Zwoata gsaung ☜ || ☜ Dritta gsaung ☜ || ☜ Vierta gsaung ☜ || Fümfta gsaung ||
transcript

Dante - La Commedia - Fümfta Gsaung - L'Inferno




- ♫ Erste Audio-Skizze - (one-take recording - verleser ausgschnittn) ♫

- ♫ Dizzionario di scelta ♫
Aso steig i da denn, vo dem erstn kroas
åwi,'n zwoatn, der weit weniga plåtz braucht,
do vül mehr schmerz, das't wiarst nu klågn soist ned woast. - [3]

Da Minos is duart gwe'n, so schreckli, und faucht:
er schaut si dei schuid au, so-wiar'st eina-kimst;
richt und schickt weida, je nåchdem wås du taun. - [6]

waun d'a sööl, såg i, schlecht auf d'wöt kema is
und s' steht då vuar eam, wird's ålles eam zua-gebm;
und a kenna vo de sündn, wiara is, - [9]

siachta, wöch' plåtz in da höll eanat zuasteht;
gråd so oft wückit a'n schwoaf um si umi,
wiar's da hölln-kroas war'd, auf den's fiar ea zua-geht. - [12]

Muart's a reih håst då oi-wei zu eam zuwi;
oas nå[c]h'm aunda kriagt da jeda sei urtei,
se redn', se hearn, daun geht's weida, nåch drunt-hi. - [15]

"Mei, du der'st då kimst, in oi d'schmerzn ea heim,"
sågt da Minos zu mir, wir a mi au-schaut,
und låsst sei wichtiges aumt gach moi bleibm, - [18]

"pass auf, wiar'st då eina gehst, wem'st då vatraust;
z'wegn dem gr'eimigen eingaung då, teisch di ned!"
Mei führa z'eam: "Jå faungst du a nu s'schrein au!? - [21]

Hiazt stöll di do ned in sein schicksois-gwoit weg!
So wird's gwoit drobm, wo d'måcht so z'woin dahoam war'd,
drum schick di då drein, und mehrat nu fråg ned." - [24]

Und då hear i d'poanigtn, gråd z'daboarma,
eanare schroa, wei auglaungt bin i hiazt duart,
wo's an fåst daschlågt, rings-uma des g'woanat. - [27]

Aukema bin i, wo jed's liacht staad wern wuart,
duart wo's toost, wiara meer - z'mitt in a'm sturm drin,
waun's, aus oi richtung da wind, - peitscht, in oam fuart. - [30]

Da höllische sturm, der nirgnd-wo a råst findt,
reisst, in sei'm brausn, glei ålle sööln mid si;
treibt's uma, treibt's au, treibt de quoin auf ea gschwind. - [33]

Wiar's triebm wernt, auf den boden-los' åbgrund hi,
is a zetan, wimman, is a murts a gschroa,
und fluacha, auf d'heili' måcht drobm im hümmi. - [36]

So a quoi steht ea oi au, wiari dafoahr,
de si, z'ea lebzeit nu, auf de oart vasündt,
dass ea geist, oi eanam blaunga im joch woar. - [39]

Und wiar's d'starl, auf ean're flügin, zaumbringt,
waun's köda wird, in a murts machtige schoar,
war'd's das ma då d'schlechtn söln uma-gwaht findt. - [42]

då-hi, duart-hi, aufi, åwi treibtzes goar,
und hoffnung håbm's koa, de ea a trost wern kint,
auf a gring're stråf, auf a pausal, a kloa. - [45]

Und wia ma d'kranich, singat, ea leid klågn findt,
de in launge reihn, durch d'lüft dahi-gleiten,
hå(b) i d'schåttna gsegn, de s'load ständi' zua kimmt, - [48]

vo dera bries vatriebm, hi nåch oi seiten.
Drum såg i: "Moasta, de leit då, wer san se,
de ois ea stråf aun der schwoarzen bries leiden." - [51]

"D'erst' unta ea, vo de'st då de g'schicht hearn mechst,"
sågt a ma glei, "de is a kinigin gwen,
vo am laund, wo's da an haufm språchen gredt. - [54]

Dem Låsta da wollust woar's goar so dalegn,
das's å-gsegn't mim gsetz, ihr gampiges glüsten,
und oiss da-laubt håt, wo ihr schaund drinan glegn. - [57]

D'Semiramis, vo der kaunst lesn, wülst denn,
dass am Ninos nåchgfoigt; s'woar d'eam-seini' frau.
s'Laund wo da Suitan regiert, is ihr z'fiass g'legn. - [60]

D'aunda is de, des aus Liab si wås au-taun
und d'treu brocha håt, da åsch' vom Sichaeus;
Daun kimmt d'Kleopatra, so volla blaunga. - [63]

D'Helena siagst då, z'wegn der a so schiache
zeit eina-brocha, a siagst in Achülles,
der mid da liab bis z'letzt kämpft, bis a b'siegt gwen. - [66]

Siagst Paris, Tristan"; und nu aundast vüle
schåttna zoagtama, hoastama a beim naum,
de z'weng da liab eana lebm ament z'end geht. - [69]

Und wiari meim lehra so zuar-hear, bei d'frau'n
aus da vuar-zeit ea naum, bei de Kavallier,
kim i'n mitload ned aus, so oarg riarts mi au. - [72]

I såg: "Dichta, i mecht zu de zwoa mit dir
hi-geh und redn, wås då midanaund gengan,
wo's im wind a so ausschaut, [oi]'s war'nds leicht ois wiar. [75]

Drauf moant er: "Wirst segn, glei sans da a wengal
naacha bei uns; daun bitts'tas ge bei da liab,
de ea treibt, zuwa; - scho wirst segn, se keman." - [78]

Und i, wiari's vom wind auf uns zua-triebm siag,
riar mei stimm: "Mei, es sööln, de's eich umatreibt,
kemt's ins red'n do weng zuwa, waun's sunst neamt iar'd!" - [81]

Wia d'taibal, waun's de sehnsucht in eana treibt,
mid d'flügi fest und g'hobn, auf ea siasses nest
hi-fliagn durch d'luft, vo dem wüln, dem eignan' gleidt; - [84]

keman se, weg vo da Dido ihr schoar jetzt,
durch de goar so bes' luft glei zuwa zu ins;
Dermåssen zua-gneigt woar ea mei ruaf auf d'letzt! - [87]

"Du wesen, wås't gnådig und guat-oartig bist,
der'st uns b'suacha kimst, in der schwoarz-dumpan luft,
wo ma do d'erd' rot gfaabt und mit bluat voi-gspritzt, - [90]

War'd da Herr vom universum, a freind uns,
wuart ma'n glei bittn, auf da stöl, um dein Frie[d]'n,
håst in der oargen quoi do mittleid mid uns. - [93]

Vo dem wås eich z'hearn und eich z'redn måg beliebm
des werdn mir mid eich red'n und mir hearn a hi,
daweul da wind nu schweigt, wiar hiazt, der uns triebm. - [96]

Es liegt de geg'ndt, wo i auf d'wölt kema bi,
am straund vom meer, wo mit oi d'seinign zua-fliass,
da Po zuwi-rinnt, damid a sei ruah findt. - [99]

De Liab, se moant gach, a guats herz, des war'd ihr's,
håt eam si då gschnappt, z'weg'n am körpa, am scheen,
der ma, 's wia tuat ma heit nu weh, gnuma is. - [102]

De Liab, koam gliabten hät's z'liabm nia iart nåch-gsegn,
håt mi gråd so påckt, bei meina freid aun eam,
das's, wiarst siagst, in mir nu-oiwei ned nåch-gebm. - [105]

De Liab håt's hi-bråcht, das ma mitanaund sterbm.
Kain, der da-woart eam, der uns grissn vom lebm."
Des san d'eanan wort, wiar ma's so vo ea hearn. - [108]

Wiari da de valetzten söön då vasteh,
då senk i mein kopf, und so hoit i eam drunt,
bis da dichta zu meina sågt: "Såg, wås denkst?" - [111]

Wiari eam auntwort, faung i au: "Au weh!, kunt's
nu mehr siassa schmerz, mehr valaunga nu sei,
des ea hi-triebm, aun den schmerzhåften åbgrund!!" - [114]


Nåchat wend i mi daun zu ihr hi, dawei
i z'ihra såg: "Francesca, oi de dei quoi
bringt mi zum woana, vuar traua und mitleid. - [117]

Do såg ma: zur zeit da siassn seifza oi,
wia, und auf wås håt's eich de Liab ge dalaubt,
das's eich'[a] unsichas blaunga da-kenna soits?" - [120]

Und sie z'mir: "s'Gibt koan gressan schmerz üwahaupt,
ois oan aun de guaten zeiten z'darinnan,
dem's schlecht geht; dei moasta, der kennt des genau. - [123]

Do waunst d' erst wurzl mit goar so am brinna
wissn mågst, vo unsra liab, dazöhl i da's
wiar oane de woant und z'gleich redn mecht kina. - [126]

Ferd håmma glesn, gråd zur gaudi, zum g'spass
wiar da de Liab am Lanzelott zuwi is,
aloa san ma gwen. Ohn' oargwohn. - Ned dast moanst... - [129]

Eftas hebm ma unsan blick, und er trifft si,
vo dem biachi, då wird s'gsicht uns weng bloacha;
nur a oanz'ge stöll, und s'woar mid uns umi. - [132]

Wiar ma då lesn, das's begehrte låcha
küsst wird, vo de lippn vo dem liabhåba,
håt er, der vo meina seit nia wurt woacha - [135]


mein mund küsst, und ziadat am gaunzn körpa.
Da Galahad: s'buach söwa, und der's gschriebm håt.
Und den tåg... Na, den tåg lesn ma ned weida." - [138]

Dawei da oane geist des zu mir gsågt håt
håt d'aunda gwoant; då håt's mittleid mi ghoit
das's ma schiar a-so woar, das i stearm miasst gråd. - [141]
// das's ma schiar so woar, ois das i stearm miasst gråd. - [141] //

Und i foi hi, wiar a toda körpa foit.
Così discesi del cerchio primaio
giù nel secondo, che men loco cinghia
e tanto più dolor, che punge a guaio. 3

Stavvi Minòs orribilmente, e ringhia:
essamina le colpe ne l’intrata;
giudica e manda secondo ch’avvinghia. 6

Dico che quando l’anima mal nata
li vien dinanzi, tutta si confessa;
e quel conoscitor de le peccata 9

vede qual loco d’inferno è da essa;
cignesi con la coda tante volte
quantunque gradi vuol che giù sia messa. 12

Sempre dinanzi a lui ne stanno molte:
vanno a vicenda ciascuna al giudizio,
dicono e odono e poi son giù volte. 15

"O tu che vieni al doloroso ospizio",
disse Minòs a me quando mi vide,
lasciando l’atto di cotanto offizio, 18

"guarda com’entri e di cui tu ti fide;
non t’inganni l’ampiezza de l’intrare!".
E ’l duca mio a lui: "Perché pur gride? 21

Non impedir lo suo fatale andare:
vuolsi così colà dove si puote
ciò che si vuole, e più non dimandare
". 24

Or incomincian le dolenti note
a farmisi sentire; or son venuto
là dove molto pianto mi percuote. 27

Io venni in loco d’ogne luce muto,
che mugghia come fa mar per tempesta,
se da contrari venti è combattuto. 30

La bufera infernal, che mai non resta,
mena li spirti con la sua rapina;
voltando e percotendo li molesta. 33

Quando giungon davanti a la ruina,
quivi le strida, il compianto, il lamento;
bestemmian quivi la virtù divina. 36

Intesi ch’a così fatto tormento
enno dannati i peccator carnali,
che la ragion sommettono al talento. 39

E come li stornei ne portan l’ali
nel freddo tempo, a schiera larga e piena,
così quel fiato li spiriti mali 42

di qua, di là, di giù, di sù li mena;
nulla speranza li conforta mai,
non che di posa, ma di minor pena. 45

E come i gru van cantando lor lai,
faccendo in aere di sé lunga riga,
così vid’io venir, traendo guai, 48

ombre portate da la detta briga;
per ch’i’ dissi: "Maestro, chi son quelle
genti che l’aura nera sì gastiga?". 51

"La prima di color di cui novelle
tu vuo' saper", mi disse quelli allotta,
"fu imperadrice di molte favelle. 54

A vizio di lussuria fu sì rotta,
che libito fé licito in sua legge,
per tòrre il biasmo in che era condotta. 57

Ell’è Semiramìs, di cui si legge
che succedette a Nino e fu sua sposa:
tenne la terra che ’l Soldan corregge. 60

L’altra è colei che s’ancise amorosa,
e ruppe fede al cener di Sicheo;
poi è Cleopatràs lussurïosa.
63

Elena vedi, per cui tanto reo
tempo si volse, e vedi ’l grande Achille,
che con amore al fine combatteo. 66

Vedi Parìs, Tristano"; e più di mille
ombre mostrommi e nominommi a dito,
ch’amor di nostra vita dipartille. 69

Poscia ch’io ebbi ’l mio dottore udito
nomar le donne antiche e ’ cavalieri,
pietà mi giunse, e fui quasi smarrito. 72

I’ cominciai: "Poeta, volontieri
parlerei a quei due che ’nsieme vanno,
e paion sì al vento esser leggeri". 75

Ed elli a me: "Vedrai quando saranno
più presso a noi; e tu allor li priega
per quello amor che i mena, ed ei verranno". 78

Sì tosto come il vento a noi li piega,
mossi la voce: "O anime affannate,
venite a noi parlar, s’altri nol niega!". 81

Quali colombe dal disio chiamate
con l’ali alzate e ferme al dolce nido
vegnon per l’aere, dal voler portate; 84

cotali uscir de la schiera ov’è Dido,
a noi venendo per l’aere maligno,
sì forte fu l’affettüoso grido. 87

"O animal grazïoso e benigno
che visitando vai per l’aere perso
noi che tignemmo il mondo di sanguigno, 90

se fosse amico il re de l’universo,
noi pregheremmo lui de la tua pace,
poi c’ hai pietà del nostro mal perverso. 93

Di quel che udire e che parlar vi piace,
noi udiremo e parleremo a voi,
mentre che ’l vento, come fa, ci tace. 96

Siede la terra dove nata fui
su la marina dove ’l Po discende
per aver pace co’ seguaci sui. 99

Amor, ch'al cor gentil ratto s'apprende,
prese costui de la bella persona
che mi fu tolta; e 'l modo ancor m'offende. 102

Amor, ch’a nullo amato amar perdona,
mi prese del costui piacer sì forte,
che, come vedi, ancor non m’abbandona. 105

Amor condusse noi ad una morte.
Caina attende chi a vita ci spense
".
Queste parole da lor ci fuor porte. 108

Quand’io intesi quell’anime offense,
china’ il viso, e tanto il tenni basso,
fin che ’l poeta mi disse: "Che pense?". 111

Quando rispuosi, cominciai: "Oh lasso,
quanti dolci pensier, quanto disio
menò costoro al doloroso passo!". 114

Poi mi rivolsi a loro e parla’ io,
e cominciai: "Francesca, i tuoi martìri
a lagrimar mi fanno tristo e pio. 117

Ma dimmi: al tempo d’i dolci sospiri,
a che e come concedette amore
che conosceste i dubbiosi disiri?". 120

E quella a me: "Nessun maggior dolore
che ricordarsi del tempo felice
ne la miseria; e ciò sa 'l tuo dottore.
123

Ma s’a conoscer la prima radice
del nostro amor tu hai cotanto affetto,
dirò come colui che piange e dice. 126

Noi leggiavamo un giorno per diletto
di Lancialotto come amor lo strinse;
soli eravamo e sanza alcun sospetto. 129

Per più fïate li occhi ci sospinse
quella lettura, e scolorocci il viso;
ma solo un punto fu quel che ci vinse. 132

Quando leggemmo il disïato riso
esser basciato da cotanto amante,
questi, che mai da me non fia diviso, 135

la bocca mi basciò tutto tremante.
Galeotto fu ’l libro e chi lo scrisse:
quel giorno più non vi leggemmo avante".
138

Mentre che l'uno spirto questo disse,
l'altro piangëa; sì che di pietade
io venni men così com'io morisse. 141

E caddi come corpo morto cade.





☜ Earsta gsaung ☜ || ☜ Zwoata gsaung ☜ || ☜ Dritta gsaung ☜ || ☜ Vierta gsaung ☜ || Fümfta gsaung ||


☝^gaunz aufi^☝
☜zruck zum index☚
© NtH, 2018